Jak nie naruszyć praw autorskich, publikując zdjęcia w sieci?

Nie ulega wątpliwości, że Internet to studnia bez dna, jeśli chodzi o wyszukiwanie rozmaitych materiałów. Przy odrobinie wysiłku możemy znaleźć niemal wszystko, co chcemy – teksty, obrazy, muzykę, filmy... Nie dajmy się jednak zwieść tej różnorodności – to, że coś jest dostępne w sieci, wcale nie musi oznaczać, że możemy z tego w dowolny sposób korzystać.

Czy możemy swobodnie korzystać z każdego zdjęcia znalezionego w sieci?

Tak sformułowane pytanie od razu narzuca odpowiedź – praktyka pokazuje jednak, że wielu z nas, korzystając z zasobów znalezionych w sieci, nie dostosowywuje się do chroniących je praw autorskich. Przyczyną tego jest często z jednej strony niewiedza, z drugiej często jednak także lenistwo, informacje o legalności materiałów internetowych są bowiem łatwe do znalezienia i stosunkowo proste do zrozumienia nawet dla osób nieobeznanych w kwestiach prawnych.

Podstawowa zasada dotycząca użytkowania grafik znalezionych w Internecie brzmi: nie można swobodnie wykorzystywać grafik znalezionych na dowolnej stronie internetowej czy w wyszukiwarce Google. Jeśli znajdziemy w Internecie grafikę, którą chcemy następnie wykorzystać – udostępnić na swojej stronie, blogu, profilu w mediach społecznościowych itp., konieczne jest uzyskanie zgody jej autora. Wykorzystywanie, tj. kopiowanie, rozpowszechnianie czy modyfikowanie zdjęć bez zgody jej twórcy może skończyć się nawet postępowaniem sądowym.

Gdzie znajdować legalne zdjęcia?

Na szczęście nie zawsze chęć korzystania z grafiki znalezionej w Internecie musi oznaczać konieczność kontaktowania się z jej autorem. Istnieją miejsca, gdzie w łatwy sposób znajdziemy grafiki, które będziemy mogli legalnie wykorzystać w sieci – to tak zwane stocki, czyli ogólnodostępne platformy ze zdjęciami. Grafiki są tam dostępne na licencji Creative Commons – czyli tzw. licencji wolnej, z zachowaniem „pewnych praw autorskich” dla ich autorów. Istnieje kilka rodzajów licencji CC, różniących się od siebie zakresem praw autorskich, które muszą być respektowane przez osobę pobierającą taką grafikę:

• CC BY – przy wykorzystaniu tego rodzaju grafiki należy przywołać nazwisko autora,
• CC NC – tego rodzaju grafika może być używana jedynie w celach niekomercyjnych,
• CC ND – takie grafiki można kopiować czy rozprowadzać jedynie w ich oryginalnej postaci, tzn. nie można ich modyfikować,
• CCS SA – tego rodzaju grafiki można modyfikować, ale jeśli chcemy je potem udostępniać jako utwory zależne, powinniśmy robić to na takiej samej licencji jak utwór oryginalny.

Zdecydowanie najbardziej korzystną dla nas opcją, jeśli nie chcemy oznaczać autora ani zamieszczać notki licencyjnej, jest korzystanie z kolejnego rodzaju licencji Creative Commons – licencji CC0. Oznacza to, że możemy dowolnie korzystać z grafiki w jaki tylko chcemy sposób, bez konieczności oznaczania autora lub zamieszczania notki licencyjnej. W praktyce więc licencja CC0 oznacza, że dana grafika przechodzi do domeny publicznej.

Jakie stocki oferują grafiki na licencji Creative Commons?

Przykładowe darmowe platformy stockowe oferujące zdjęcia na licencji CC0 to m.in. Pexels, Pixabay czy Splitshire. Co więcej, także i Google za pomocą zaawansowanych filtrów wyszukiwania oferuje wyszukiwanie zdjęć dostępnych na różnych licencjach.

Ten wpis obejmuje jedynie wąski zakres tak szerokiego zagadnienia, jakim jest prawo w Internecie. Na szczęście informacji na ten temat jest dużo – dlatego jeśli zamierzamy wykorzystać jakiś zasób internetowy i nie jesteśmy pewni legalności takiego działania, po prostu starajmy się znaleźć dane na ten temat. Przeznaczenie czasu na szukanie odpowiedzi w dalszej perspektywie okaże się zdecydowanie korzystniejszym wyjściem niż ryzykowanie wkroczenia na ścieżkę sądową z osobą, która uznała, że naruszyliśmy jej prawa autorskie.